Skip to main content

Richtlijnen van medTzorg

Richtlijnen gemaakt voor en door professionals!

Wij ontwikkelen onze eigen richtlijnen

Richtlijnen gemaakt voor en door professionals

Wij ontwikkelen onze eigen richtlijnen, omdat je bij het werken voor een verpleeghuis of justitiële instelling bijzondere situaties kunt tegenkomen.

Voor deze situaties zijn er niet altijd duidelijke protocollen beschikbaar. Bestaande richtlijnen, zoals NHG standaarden dekken ook niet altijd de lading.

Onze richtlijnen ondersteunen je in je dagelijks werk voor bijzondere doelgroepen.

Van onze zorgprofessional krijgen wij vragen en opmerkingen uit het werkveld en op basis daarvan maken wij onze richtlijnen. Deze worden regelmatig herzien, zodat de richtlijn altijd actueel is.

Jouw opmerkingen kunnen helpen om een volgende versie nog beter te maken. Input, verbeterpunten en complimenten kun je sturen naar Tim Peeters, huisarts-justitieel geneeskundige en voorzitter van de Richtlijnencommissie: richtlijnen@medtzorg.nl.

Download hier het .PDF bestand

Lijkschouw

Richtlijn Lijkschouw medTzorg

FAQ

Onze FAQ geeft antwoord op veel gestelde vragen.

FAQ

Onderwerp: Lijkschouw

Is inzien van een identificatiebewijs van een overledene verplicht?

NEE.
De wet op de lijkbezorging zegt dat je moet vaststellen wie de overledene is. In de “ Richtlijn Lijkschouw” [1] van de NHG staat uitgelegd dat dat niet perse met een ID-bewijs hoeft. Het woord van familie of verzorgenden is ook voldoende : “ Meestal is de identiteit van de overledene bekend of kunnen nabestaanden of verzorgenden de personalia verschaffen. Anders zijn identiteitspapieren nodig. Blijft de identiteit een vraagteken, dan schakelt de arts de politie in om de identiteit te onderzoeken.”
“ Het routinematig checken van de identiteit van de overledene via identiteitspapieren wordt niet nodig geacht, omdat er geen aanwijzingen zijn dat hiermee in de praktijk fouten worden gemaakt en deze vermoedelijk vaak niet gemakkelijk te vinden zullen zijn. Vaststellen van de identiteit met identiteitspapieren is daarom bij de lijkschouw alleen nodig als onduidelijkheid bestaat over de identiteit van de overledene”

[1] Richtlijn Lijkschouw voor behandelend artsen Werkwijze en samenwerking met gemeentelijk lijkschouwers en politie Utrecht, juni 2016  Nederlands Huisartsen Genootschap.  https://www.nhg.org/themas/publicaties/richtlijn-lijkschouw

Wat heb je minimaal wel nodig?

“ Voor de verklaring van overlijden zijn de naam, de voluit geschreven voornamen, de geboortedatum, de geboorteplaats en de laatste woonplaats nodig.“
Het blijft natuurlijk erg makkelijk om wel een ID-bewijs te hebben, maar het is dus niet verplicht. Je kunt de gegevens ook uit de zorgmap/dossier halen. De AVG-privacy-wet zorgt ervoor dat veel zorginstellingen geen kopie-ID-bewijs meer mogen bewaren. De ID-check heeft plaatsgevonden bij opname in de instelling, en dat is voldoende.

Hoe snel moet ik gaan schouwen? Wat doe ik in de nacht?

De wet zegt : een lijkschouw vindt zo spoedig mogelijk na overlijden plaats, redelijkerwijs binnen 3 uur na de melding.
medTzorg heeft met alle klanten contractueel afgesproken dat er binnen 3 uur na overlijden geschouwd wordt. Dit staat letterlijk in de contracten met de instellingen en moet dus in principe worden nageleefd.

Hierop zijn twee uitzonderingen :“ De levenden gaan voor de doden” : de lijkschouw mag vertraagd worden als je urgente zorg aan een levende patiënt moet leveren.
De verzorging en familie geven expliciet aan dat het ook wel de volgende dag mag om uiterlijk 8.00 (dat moet je dan noteren in medsecure/HIS).
Juridisch kun je de schouw dus over de nacht tillen als de familie/verzorging dat goed vinden, maar: klanten van medTzorg verwachten dat je WEL komt in de nacht.
Mocht je vanwege bovengenoemde uitzonderingen toch NIET gaan, dan moet je dat goed uitleggen aan de verzorging en vastleggen in medsecure/HIS. De regel is : schouwen binnen 3 uur (tenzij).

Voor sterfgevallen geldt in principe dat er binnen 3 uur na overlijden geschouwd wordt. Als er sprake is van verwacht overlijden en het overlijden plaatsvindt tussen 23.00 uur en 08.00 uur, dan mag gewacht worden tot de volgende ochtend 08.00 uur. Is de volgende dag een werkdag, dan kan het schouwen door de eigen instellingsarts worden gedaan.

Wat moet ik doen bij overlijden in detentie of TBS?

Bij overlijden in detentie wordt geen verklaring van natuurlijk overlijden afgegeven ; de gemeentelijk lijkschouwer dient te worden ingeroepen.

“De behandelend arts verricht geen schouw na een overlijden in detentie of bij een gedwongen opname (PI, TBS, JJI, vreemdelingenbewaring). Na een overlijden in een dergelijk geval dient de schouw, gezien de bijzondere situatie, verricht te worden door een gemeentelijk lijkschouwer.”

Wat moet ik doen bij overlijden bij iemand met een Wet zorg en dwang/ Wet verplichte geestelijke gezondheidszorgmaatregel?

Ook bij overlijden van iemand met een WZD/ WVGGZ-maatregel wordt de gemeentelijk lijkschouwer gebeld : “Bij een overlijden in een WZD/ WVGGZ-instelling ligt het – gezien de bijzondere, op een detentie gelijkende, situatie – voor de hand om als behandelend arts zelf geen schouw te doen en deze lijkschouw door de gemeentelijk lijkschouwer te laten doen. De gemeentelijk lijkschouwer overlegt dan met de behandelend arts over diens eventuele aanwezigheid bij de schouw en de informatie die de gemeentelijk lijkschouwer nodig heeft om zijn schouw te kunnen doen”

KNMG: Handreiking (Niet-)natuurlijke dood Wat moet u weten, wat moet u doen?

Versie 1.0., januari 2016 https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/lijkschouw.htm

Wat moet ik doen bij overlijden van een minderjarige?

Ook bij overlijden van iemand met een Wvggz/Wzd-maatregel wordt de gemeentelijk lijkschouwer gebeld : “Bij een overlijden in een Wvggz/Wzd-instelling ligt het – gezien de bijzondere, op een detentie gelijkende, situatie – voor de hand om als behandelend arts zelf geen schouw te doen en deze lijkschouw door de gemeentelijk lijkschouwer te laten doen. De gemeentelijk lijkschouwer overlegt dan met de behandelend arts over diens eventuele aanwezigheid bij de schouw en de informatie die de gemeentelijk lijkschouwer nodig heeft om zijn schouw te kunnen doen”

KNMG: Handreiking (Niet-)natuurlijke dood Wat moet u weten, wat moet u doen?

Versie 1.0., januari 2016 https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/lijkschouw.htm

Onderwerp: briefjes en verklaringen

Mag ik een geneeskundige verklaring verstrekken?

Nee,

De arts mag conform de regels van KNMG niet verklaren over geschiktheid of ongeschiktheid van zijn patiënt. Hierop wordt door de tuchtrechter streng gehandhaafd. medTzorg hecht eraan dat de regels van de KNMG t.a.v. medische verklaringen en contact met politie/justitie worden gevolgd.

Mag ik een fit to fly verklaring ondertekenen?

Nee

De arts mag conform de regels van KNMG niet verklaren over geschiktheid of ongeschiktheid van zijn patiënt. Zie voor toelichting onderstaande uitwerking inclusief het standpunt van ons bedrijf. Dit geldt ook bijv.voor de uitzetting van asielzoekers, waarmee een behandelrelatie bestaat (planbare-zorg-arts of diens plaatsvervanger als ANW-arts). Bij de uitzetting van asielzoekers dient hiervoor een onafhankelijke ‘fit-to-fly arts’ geraadpleegd te worden, die geen behandel relatie met de betrokkene heeft.

Mag ik een verklaring afgeven over arbeidsgeschiktheid?

Nee

De arts mag conform de regels van KNMG niet verklaren over geschiktheid of ongeschiktheid van zijn patiënt. Zie voor toelichting onderstaande uitwerking inclusief het standpunt van ons bedrijf. Zo’n verklaring moet van een onafhankelijk arts komen die geen behandel relatie met de patiënt heeft.

Mag ik een verklaring afgeven over arbeidsgeschiktheid?

Nee

de arts mag conform de regels van KNMG niet verklaren over geschiktheid of ongeschiktheid van zijn patiënt. Zie voor toelichting onderstaande uitwerking inclusief het standpunt van ons bedrijf. Zo’n verklaring moet van een onafhankelijk arts komen die geen behandel relatie met de patiënt heeft.

Mag ik (zonder toestemming) medische informatie delen over mijn patiënt met politie/ justitie?

Nee

De arts mag conform de regels van KNMG geen informatie delen met wetshandhavers. Beroepsgeheim gaat boven het opsporingsbelang van politie/justitie. Waarheidsvinding is geen reden voor het doorbreken van het beroepsgeheim; niet tijdens politieonderzoek en ook niet tijdens een rechtszitting. Zelfs als de patiënt toestemming geeft voor het verstrekken van gegevens, moet de arts afwegen of hij hiermee wel handelt in het belang van de patiënt! 2 Op deze regel zijn enkele uitzonderingen.

  • Zo is in de wet vastgelegd dat het beroepsgeheim wel geschonden mag (moet) worden als er verdenking op kindermishandeling bestaat. Het aannemelijk belang van het kind wordt daarbij boven dat van de ouders gesteld.
  • Ook bij het melden van een niet-natuurlijke dood of verdachte omstandigheden rondom het overlijden mag het beroepsgeheim wel geschonden worden.
  • De laatste uitzondering is het zogeheten “conflict van plichten” – u kunt ernstig gevaar voor iemand anders afwenden door wél te spreken en er is geen enkele andere manier dan het doorbreken van het beroepsgeheim om dit doel te bereiken.

Hoe ga ik om met een mondelinge/schriftelijke overdracht?

Regelmatig krijgen we van artsen en instellingen de vraag hoe om te gaan met een mondelinge opdracht/overdracht van de arts aan een andere zorgprofessional.
In onderstaande document (linkje) staat uitgelegd hoe dat werkt, en wat de valkuilen zijn.
Een mondelinge opdracht mág, maar schriftelijk bevestigen (achteraf) heeft altijd de voorkeur.

Lees/download de gehele werkwijze

Onderwerp: (medische) dwanghandelingen in DJI/ justitiële setting

Moet je (medische) dwanghandelingen in DJI/ justitiële setting melden aan IGJ?

Ja,

Dat moet gemeld worden bij IGJ. Ook DJI verzoekt hier zelf om.

Moet je fysiek aanwezig zijn?

Ja,

Ook als de directeur het initiatief heeft genomen. Kom er dus voor in huis en bewaak zelf de gezondheidstoestand van de ingeslotene. Maak heldere afspraken hoe lang de dwang duurt en wanneer er geëvalueerd wordt. Delegeer deze taak niet maar houd de verantwoordelijkheid bij jezelf of de arts na jou in de dienst (draag actief over).

Ben jij eindverantwoordelijk?

Nee

Een directeur is altijd eindverantwoordelijk voor de ingeslotene. Als arts stem je alle bijzondere medische handelingen (dwang, fixatie) zoveel mogelijk vooraf af met de dienstdoende directeur. Als dat door nood niet kan, informeer de directeur dan z.s.m. achteraf. Denk aan het medisch beroepsgeheim en schend ‘zo min mogelijk’ – geef vooral handelingsinformatie. ( Voorbeeld : patiënt kan niet ademen door een overdosis medicatie, er is een spoedinjectie met tegengif gegeven om het leven te redden). Communiceer over wat je aan het doen bent, werk samen met directie van de instelling.

Wat moet je melden bij een dwangmaatregel?

  • Grofweg zijn er 3 situaties waaronder er dwanghandeling wordt toegepast in een PI. Per situatie wordt uitgelegd wat jij moet melden.
    • WGBO noodsituatie.
      De patiënt wordt niet wilsbekwaam geacht en er is sprake van een medische noodsituatie (dreigend overlijden of ernstige gezondheidsschade) als er niet onmiddellijk wordt ingegrepen. De arts beslist zelf o.b.v. de WGBO om de handeling toe te passen (denk aan reanimatie, naloxon als antigif bij een opiaat-overdosis etc) zonder toestemming van de patiënt.
  1. Informeer de directie van de PI (vooraf als je kan, z.s.m. achteraf als de nood heel hoog was)
  2. Doe melding van een calamiteit bij de IGJ. De IGJ heeft ook een mail-adres als je met de standaard formulieren niet uitkomt.
  • Penitentiaire Beginselen Wet (PBW) artikel 32: medische dwang. De arts stelt de medische indicatie voor een behandeling (patiënt wilsonbekwaam, arts ziet noodzaak tot behandeling) en geeft dit aan bij de directeur. De directeur van de PI dwingt de ingeslotene o.b.v. artikel 32 PBW vervolgens om de medische handeling te ondergaan. Zo’n handeling vindt dus altijd plaats op initiatief van de arts.
  1. De arts meldt de dwangbehandeling bij IGJ
  2. De arts evalueert met de directeur de inzet van dwang in deze situatie
  • PBW artikel 33: mechanische middelen. De directeur neemt (met orde/rust/veiligheid in de instelling als argument) het besluit om de ingeslotene in ‘mechanische middelen’ te leggen (zie nl/richtlijnen-> dwang bij justitie) .
  1. De directeur informeert de arts (direct)
  2. De arts houdt toezicht op de gezondheidstoestand van ingeslotene en communiceert actief met de directeur
  3. De directeur doet melding bij de relevante inspecties (IVJ : veiligheid en justitie, en zonodig ook IGJ: gezondheidszorg en jeugd)

Richtlijnen, voor en door professionals

Jouw opmerkingen kunnen helpen om een volgende versie nog beter te maken.

Print Friendly, PDF & Email