Vraag 9: hoe handel je bij het buikgriepvirus op een warme zomerdag?

De zomer brengt voor patiënten in kwetsbare groepen uitdagingen met zich mee. Velen vinden de hogere temperaturen fijn, maar bij ziekte vraagt het voor artsen ook aanpassing in het maken van diagnoses en behandelingen.

Casus

Je doet een weekendvisite op het terrein van een GGZ-instelling. Het is een hete zomerdag en in de instelling is een buikgriepvirus uitgebroken. Mevrouw de Graaf gebruikt fluoxetine, aripiprazol, lithium en lorazepam. Ze heeft behoorlijk diarree, maar ze braakt niet.

Vraag

Over welke medicijnspiegel maak je je in deze context het meest zorgen?

1. Verlaagde fluoxetine spiegel
2. Verhoogde lithium spiegel
3. Verlaagde lithium spiegel
4. Verhoogde aripiprazol spiegel

Antwoord

Het goede antwoord is 2. Je maakt je zorgen over een verhoogde lithiumspiegel.

Lithiumtoxiciteit is het meest bedreigend door hitte en diarree. Hitte en diarree zorgen tenslotte voor vochtverlies. Lithium heeft een zeer smalle therapeutische breedte, waardoor de patiënt gemakkelijk overdoseert in het geval van overmatig vochtverlies.

Het Farmacotherapeutisch Kompas licht dat iets uitgebreider toe:

“Frequentere (..) controle is aangewezen bij: wijziging van lithiumformulering, significante bijkomende ziekte of infectie, polyurie, vochtverlies (braken, diarree, toegenomen transpiratie), verandering in zout- of vloeistofinname, licht tot matig gestoorde nierfunctie). Laat patiënten toestanden die leiden tot zout- en waterdepletie daarom melden, zoals polyurie, polydipsie, braken, diarree, overmatig zweten, koorts.”

De verschijnselen van lithium-intoxicatie

• Vroege verschijnselen: misselijkheid, braken of diarree, bradycardie, vermoeidheid, spierzwakte, tremor, dysartrie, ataxie en een breed gangspoor (wordt soms verward met dronkenschap).
• Late verschijnselen: verwardheid, agitatie (wordt soms verward met manie), hyperreflexie, hypertonie, fasciculatie, nystagmus, insulten, bewustzijnsdaling en oligurie tot anurie.

Een goede vuistregel is dat de huisarts bij iedere patiënt die lithium gebruikt en die in enige mate verwardheid of neurologische verschijnselen laat zien, bedacht moet zijn op een lithiumintoxicatie.

Fluoxetine

Fluoxetine, genoemd in antwoordoptie 1, is het medicijn waar je je qua spiegel het minste zorgen over hoeft te maken. Dat komt door de enorm lange halfwaardetijd van vier tot zes dagen. Die zorgt voor een extreem stabiele spiegel.

Meer ‘Weet jij het?’

Test jouw kennis met meerdere vragen in onze rubriek: Weet jij het?

Richtlijn en scholingen: