Alertheid voor doxing in de zorg

Doxing, het online openbaar maken van andermans persoonlijke informatie om die persoon te intimideren, is sinds 1 januari 2024 strafbaar. Doxing is een steeds meer voorkomend fenomeen en heeft grote impact. Het is een groeiende zorg in de digitale wereld, maar ook in de zorg. Huisartsen die zorgen bieden aan kwetsbare doelgroepen moeten hier alert op zijn in hun dagelijks werk. Met dit artikel geven wij meer inzicht in dit fenomeen.

Wat is doxing?

Doxing, of doxxing, is afgeleid van het Engelse woord ‘documents’. Het is het ongeoorloofd online verzamelen, publiceren en verspreiden van persoonlijke informatie over een persoon zonder diens toestemming. Deze persoonlijke informatie varieert van namen, adressen, telefoonnummers, e-mailadressen, werkgeschiedenis tot medische gegevens en financiële details, die bedoeld zijn om de identiteit van het slachtoffer te onthullen. Het doel van doxing kan variëren van intimidatie en wraakneming tot identiteitsdiefstal. Doxing wordt gezien als een schending van de privacy.

Doxing is een vorm van agressie die vaak de privésituatie van een persoon raakt. Het is anders dan alleen fysieke of verbale agressie op straat. De persoonlijke situatie wordt snel en fors bedreigd. Doxing is vaak gericht tegen journalisten, politici, rechters en hulpverleners, maar is niet beperkt tot bepaalde beroepen. Iedereen kan hiermee, om allerlei verschillende redenen, worden geconfronteerd. Denk bijvoorbeeld aan iemand die een foto en telefoonnummer van een ex-partner op een dubieus online forum zet om diegene vrees aan te jagen.

Doxing gaat vaak samen met ander strafbaar gedrag. Zoals bedreiging, intimidatie, belediging, opruiing, stalking en/of hinderen in het werk.

Gevolgen van doxing

Het is vaak onduidelijk hoe hevig de gevolgen van doxing voor slachtoffers zijn. De gevolgen kunnen ook permanent zijn, want je weet niet hoe lang de dreiging blijft of wanneer het weer oplaait. Die angst kan impact hebben op het welzijn, de privésituatie, de sociale omgeving en het werk van een persoon.

Enkele potentiële gevolgen:

1. Privacy schending: Doxing onthult persoonlijke informatie zoals adres, telefoonnummer, e-mailadres en andere details. Dit leidt tot een aanzienlijke schending van de privacy van het slachtoffer.
2. Online intimidatie: Zodra privégegevens openbaar worden, kunnen kwaadwillende personen deze informatie gebruiken om het slachtoffer lastig te vallen, te bedreigen of te stalken, zowel online als offline.
3. Identiteitsdiefstal: Doxing kan het risico op identiteitsdiefstal vergroten. Criminelen kunnen de verkregen informatie gebruiken om frauduleuze activiteiten te plegen, zoals het openen van bankrekeningen of het aanvragen van leningen op naam van het slachtoffer.
4. Professionele schade: Werkgevers, collega’s of klanten kunnen door doxing negatieve informatie te weten komen, wat kan leiden tot professionele schade, zoals ontslag, reputatieverlies of het verliezen van zakelijke kansen.
5. Psychologische impact: Slachtoffers van doxing kunnen ernstige stress, angst en emotioneel leed ervaren als gevolg van de inbreuk op hun privacy en de dreiging van mogelijke schade.
6. Maatschappelijke isolatie: Doxing kan leiden tot maatschappelijke isolatie doordat slachtoffers zich gedwongen voelen om zich terug te trekken uit sociale media en andere online platforms om verdere schade te voorkomen.

Doxing bij huisartsen

Niet alleen politieagenten, journalisten en politici zijn slachtoffers van doxing, maar ook huisartsen en andere zorgverleners krijgen te maken met doxers. Doxers kunnen overgaan tot het online publiceren van persoonsgegevens van een huisarts. Dit kan leiden tot ongewenste confrontaties, intimidatie of zelfs bedreigingen. Dit plaatst niet alleen huisartsen maar ook hun familie en vrienden in een kwetsbare positie.

Aanleidingen tot doxing tegen huisartsen:

• Onenigheid over behandelingsplannen: patiënten kunnen ontevreden zijn over de voorgestelde behandelingsplannen of diagnoses van hun huisarts. Deze ontevredenheid kan leiden tot frustraties en wrok.
• Mentale gezondheidsproblemen: patiënten met ernstige mentale gezondheidsproblemen kunnen irrationeel gedrag vertonen als een manier om ongenoegen te uiten.
• Chantage: huisartsen worden onder druk gezet om bepaalde acties te ondernemen of informatie vrij te geven.

medTzorg-artsen die werken in justitiële instellingen (zoals gevangenissen) en arrestantenzorg, maar ook in verschillende soorten Wlz-instellingen, moeten alert zijn op doxing.

Regelgeving, beleid en wetgeving

De wet is aangepast. Sinds 1 januari 2024 is het verschaffen, verspreiden of op een andere manier ter beschikking stellen van persoonsgegevens voor intimiderende doeleinden strafbaar (zie Wet strafbaarstelling gebruik persoonsgegevens voor intimiderende doeleinden). Doxing is nu een strafbaar feit waarvoor je aangifte kunt doen. Naast aangifte tegen doxing, kun je apart aangifte doen voor bijvoorbeeld intimidatie of ander strafbaar gedrag na doxing.

Er zijn nu meerdere mogelijkheden om doxing te bestrijden:

• Slachtoffers kunnen aangifte doen van doxing.
• Daders kunnen makkelijker bestraft worden.
• Politie en het Openbaar Ministerie kunnen na een aangifte direct een opsporingsonderzoek starten. Eerder kon dit alleen als er ook andere strafbare feiten waren gepleegd, zoals bedreiging.
• Slachtoffers kunnen gerichter hulp krijgen bij het verwijderen van gegevens, bijvoorbeeld via HelpWanted of door een bevel van de officier van justitie.
• Platforms kunnen makkelijker beoordelen of persoonsgegevens verwijderd moeten worden.

Voor doxing staat maximaal 2 jaar gevangenisstraf of een geldboete van 22.500 euro. De maximale gevangenisstraf kan met een derde verhoogd worden als de doxing gericht is tegen personen met een specifiek beroep zoals politici, rechters, journalisten of hulpverleners.

Daarnaast is het belangrijk om bewustzijn te creëren over de gevolgen van doxing en om online veiligheidsmaatregelen te nemen om persoonlijke informatie te beschermen.

Handelingskader voor werkgevers

De Rijksoverheid heeft een handelingskader voor werkgevers opgesteld. Dit handelingskader biedt werkgevers handvatten voor het omgaan met doxing. Met als doel om de impact van doxing op medewerkers met een publieke taak te verminderen. Ook kunnen leidinggevenden en medewerkers kennis ontlenen aan dit handelingskader.

Dit handelingskader beschrijft drie fases bij doxing:

• preventie
• handelen bij doxing
• nazorg

Volgens de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) moet de werkgever beleid voeren gericht op het voorkomen of beperken van psychosociale arbeidsbelasting als dit een risico is binnen de organisatie. Doxing is hier een voorbeeld van. Het handelingskader draagt bij aan het verminderen van de negatieve impact van doxing op medewerkers.

Privacy en Juridische Zaken bij medTzorg

Met vragen over privacy en gegevensbescherming, zoals over doxing, kun je terecht bij onze afdeling Juridische Zaken. Zij kunnen je verder adviseren over wat je in zo’n geval kunt doen, zoals het doen van verwijderingsverzoeken, aangifte of andere juridische acties. Kijk op IntramedT, bel met 030 – 511 2500 of mail met juridischezaken@medtzorg.nl