Een model dat patiënten met ALK helpt te voorspellen

Op 27 juni 2023 promoveerde medisch psycholoog Willeke Kitselaar. Zij ontwikkelde op basis van een grote medische database een model dat helpt patiënten met aanhoudende lichamelijk klachten (ALK) eerder te voorspellen.

‘Ons voorspelmodel identificeert patiënten met aanhoudende lichamelijke klachten eerder.’

Chronische klachten

Van ongeveer 50 procent van de mensen die voor een consult bij de huisarts komen zijn hun klachten onverklaard. Meestal gaan de klachten vanzelf over, maar bij ongeveer 10 procent zijn hun klachten over bijvoorbeeld chronische vermoeidheid blijvend. Willeke Kitselaar wilde deze groep patiënten helpen omdat die vaak geen adequate behandeling krijgt. ‘Hoe eerder deze patiënten in kaart gebracht worden, hoe kleiner kans dat de klachten verergeren. Er kan anders ook een moeilijke arts-patiëntrelatie ontstaan waarin je samen niet verder komt.’

Klachten voorspellen

In dit proefschrift is de vroege herkenning van aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) in de huisartspraktijk onderzocht. Door middel van een stapsgewijze benadering is onderzocht wat de optimale methode is om patiëntendossiers van huisartsen te hergebruiken om ALK te voorspellen. Dit is belangrijk omdat ongeveer 10% van de bevolking ALK ervaart. Bovendien is het voor huisartsen vaak moeilijk om ALK te herkennen en dit kan adequate interventie belemmeren. Dit leidt vervolgens tot onnodig hoge belasting van de patiënt en het zorgsysteem.

Mattijs Numans, hoogleraar huisartsengeeskunde bij het LUMC en promotor bij het onderzoek van Kitselaar, stelt: “Algoritme, chatbots en andere technologische innovaties kunnen absoluut van toegevoegde waarde zijn in de huisartsenpraktijk, maar besparen niet meteen tijd. Ik ben overtuigd van de inhoud, maar niet als het primaire doel is om geld te verdienen. Algoritmes kunnen kwaliteit en toegankelijkheid toevoegen in de huisartsenpraktijk. je moet alleen niet denken dat het meteen tijdsbesparing oplevert.” Voor het gegeven dat juist wel veel gezegd wordt dat artificial intelligence snel kan zorgen dat er minder personeel nodig is, heeft Numans een eenvoudige verklaring. “Mensen die dat zeggen, zijn geen huisarts, we hebben nog net zoveel mensen nodig, want er moet ook iemand achter de knoppen zitten.”
.

In praktijk

“Dit proefschrift levert uitgebreid bewijs dat de herkenning van ALK complex is en dat huisartsen behoefte hebben aan aanvullende ondersteuning met betrekking tot ALK”, laat promovenda Kitselaar optekenen. De crux zit echter bij de implementatie, zegt hoogleraar Numans. “Je kunt zo’n algoritme op twee manieren gebruiken. Ten eerste kun je een waarschuwingssysteem in het huisartseninformatiesysteem (HIS) bouwen. Dan gaat er bij wijze van spreken een rood lampje aan als er bij een patiënt mogelijk wat aan de hand is. Veel huisartsen klikken zo’n waarschuwing in de drukte van de dag meteen weg”, weet Numans. “Een tweede mogelijkheid is om een programma buiten de spreekuren op te zetten. Het algoritme helpt dan te bepalen welke patiënten je daarvoor gaat uitnodigen.”