Casus – 4 x Geheimhouding?

13 / 06 / 2023
Casussen

Medische geheimhouding

Wat laat een huisarts aan de directie van een PI, school of verzorgingshuis weten over het wel of niet ziek zijn van een patiënt?
Wat mag en kun je met de verzoeken van deze patiënten wel of niet doen?
Vier situaties van medTzorg-artsen als casus beschreven.

4 casussen

De gevangenisdirectie verzoekt om een advies. Gedetineerde A weigert naar zijn rechtszitting te gaan “omdat hij ziek is”. Aan de arts wordt gevraagd of betrokkene echt ziek is, en of deze ziekte voldoende grond is om niet naar de rechtszitting te gaan. Hoe moet de arts hiermee omgaan?
Gedetineerde B heeft drugs in haar lichaam verborgen. Tijdens een lichamelijk onderzoek door de gevangenisarts haalt zij zelf een drugsbol uit haar vagina en overhandigt deze aan de arts. Hoe moet de arts met dit incident omgaan? Wat doet hij met de drugs? Mag hij ervoor kiezen om dit aan patiënte terug te geven? Mag hij de drugs aan de politie overhandigen?
Verzorgingshuisbewoner C heeft een vakantie ‘reisje op de rijn’ geboekt maar ze krijgt de dag voor vertrek de griep. Zij wil om deze reden haar vakantie annuleren en haar annuleringsverzekering aanspreken. Jij, als haar huisarts, moet even op papier zetten dat ze echt ziek is en daarom niet kan reizen. Mag dat? Hoe ga je hiermee om?
Bij middelbare scholier D breekt de dag voor een tentamen hevige netelroos uit. Hij meldt zich ziek voor het tentamen. De school vraagt een bevestiging van de arts dat hij echt ziek is, en of dit afdoende reden is om geen tentamen te doen. Hoe ga je hier als huisarts mee om?

Antwoorden

De arts gaat in eerste instantie in gesprek met de gedetineerde. Wat is er eigenlijk aan de hand, en heeft betrokkene bezwaar tegen het delen van medische informatie met de directie ? De arts dient over zijn geschiktheid geen uitspraken over te doen. Hij is behandelaar, geen keuringsarts. De arts legt geen verklaring af over de (on)geschiktheid van zijn patiënt om al dan niet deel te nemen aan een activiteit of handeling. Waarheidsvinding (is hij wel echt ziek?) is geen reden voor doorbreken beroepsgeheim. (KNMG : ‘geneeskundige verklaring’ en ‘beroepsgeheim bij politie/justitie). Medische informatie over de aard van de ziekte kan alleen gedeeld worden met toestemming van de betrokkene (soms kan het natuurlijk in het voordeel van gedetineerde werken als er wel informatie wordt verstrekt).

Ook hier geldt: beroepsgeheim gaat vóór opsporing en beroepsgeheim gaat vóór waarheidsvinding. De arts MAG NOOIT drugs teruggeven aan een justitiabele. De arts MOET de drugs aan de politie overhandigen, maar ZONDER de herkomst te vermelden. De drugs moet dus anoniem worden overhandigd aan een politieambtenaar zonder dat dit terug te leiden is naar de patiënt. (KNMG: ‘beroepsgeheim bij politie/justitie).

Dit mag niet. De behandelend arts legt géén geneeskundige verklaring af over (on) geschiktheid van zijn patiënt voor een bepaalde handeling of activiteit. Hooguit zou de arts, na toestemming patiënt, feitelijk op papier kunnen zetten wat zijn diagnose is (gastro-enteritis) maar zonder uitspraken te doen of patiënt hierdoor wel/niet op vakantie kan. Om dit aan de patiënt, maar ook aan een school of verzekeraar duidelijk te maken, heeft de KNMG een “weigerbriefje/verklaring van geen verklaring” opgesteld die je aan patiënt kunt verstrekken. https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/artseninfolijn/weigeringsbriefje.htm

Dit mag niet. De behandelend arts legt géén geneeskundige verklaring af over (on) geschiktheid van zijn patiënt voor een bepaalde handeling of activiteit. Hooguit zou de arts, na toestemming patiënt, feitelijk op papier kunnen zetten wat zijn diagnose is (netelroos) maar zonder uitspraken te doen of patiënt hierdoor wel/niet tentamen kan doen. Om dit aan de patiënt, maar ook aan een school of verzekeraar duidelijk te maken, heeft de KNMG een “weigerbriefje/verklaring van geen verklaring” opgesteld die je aan patiënt kunt verstrekken. https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/artseninfolijn/weigeringsbriefje.htm

Standpunt medTzorg

medTzorg volgt volledig de adviezen die de KNMG voor deze situaties heeft opgesteld in de “handreiking geneeskundige verklaring” en de “handreiking beroepsgeheim en politie/justitie”.
De behandelend arts legt géén geneeskundige verklaring af over (on)geschiktheid van zijn patiënt voor een bepaalde handeling of activiteit.
Beroepsgeheim prevaleert boven opsporingsbelang.
Waarheidsvinding is geen reden voor doorbreken van het beroepsgeheim; niet tijdens politieonderzoek en ook niet tijdens een rechtszitting.
De arts informeert bij de patiënt of deze toestemming geeft voor het delen van medische informatie. Zelfs als de patiënt toestemming geeft voor het verstrekken van gegevens, moet de arts afwegen of hij hiermee wel handelt in het belang van de patiënt.
De arts is uiteindelijk degene, die beslist over het al dan niet doorbreken van het beroepsgeheim.
Als het beroepsgeheim geschonden wordt gebeurt dit zo feitelijk en zo beperkt mogelijk.
De arts mag zijn beroepsgeheim schenden in 3 gevallen:
1. Conflict van plichten (bijv. Afwending van ernstig gevaar voor betrokkene of anderen – er mag geen andere, minder ingrijpende manier zijn om het gevaar af te wenden).
2. Melding Kindermishandeling.
3. Wet op de Lijkbezorging (bijv. melden van niet-natuurlijke dood).
Als de arts tijdens het consult drugs of andere strafbare items krijgt overhandigd van de patiënt, geeft hij deze onverwijld aan de politie – maar zónder de herkomst van deze items duidelijk te maken. Ze mogen niet terug te leiden zijn tot de betrokken patiënt.
De plichten van de arts zijn beschreven in de WGBO en hebben als kern ‘goed hulpverlenerschap’ en ‘informed consent’.
Waar de PBW en de WGBO strijdig zijn volgt de arts de WGBO met dit ‘goed hulpverlenerschap’ en ‘benodigde informed consent’ als argumenten.