Casus – Lijkschouw: natuurlijk wel of natuurlijk niet?

19 / 09 / 2025
Casussen

Situatie

De 84-jarige mevrouw Jansen woont in een appartement in een verzorgingstehuis. Ze is slecht ter been en daar ondervindt ze de gevolgen van als ze tijdens het lopen in haar appartement valt. Ze heeft een hoofdwond opgelopen die inmiddels is verzorgd als de dienstdoende huisarts in haar appartement arriveert. Ze krijgt zuurstof toegediend en er is een medicatielijst aanwezig, waar onder andere Apixaban op staat.

Vragen

1. Hoe handel je protocollair bij deze patiënt t.a.v. het hoofdtrauma?

Antwoord:

De NHG-richtlijn Hoofdtrauma schrijft voor: bij het gebruik van DOAC insturen of overleggen met de neuroloog.
De FMS/Vereniging voor neurologie is strenger. De vereniging vindt dat 65+, impactletsel aan het gezicht en gebruik van DOAC allemaal triggers zijn voor een CT-scan. Als je de neuroloog conform NHG dus belt voor overleg, dan krijg je bovenstaand antwoord.

De patiënte woont in een verzorgingstehuis, haar appartement is onderdeel van een psychogeriatrische afdeling. Ze heeft een zeer matige algemene conditie en een niet-reanimeerbeleid laten vastleggen, ze denkt nog na over een niet-instuurbeleid. In gesprekken geeft ze wel regelmatig aan dat ze aan het eind van haar leven is.

2. Verandert dit het beleid? En hoe zou je dat onderbouwen?

Antwoord:

Ja.
De arts in kwestie besluit mevrouw Jansen niet in te sturen. Deze beslissing neemt de arts gezien de gehele situatie en na overleg met haar familie.

In het geval van een fitte oudere dame zou je een hersenscan laten maken, met de achterliggende gedachte om eventueel te opereren aan een bloeding in de hersenen (met apixaban bloed je potentieel als een rund). Echter, deze mevrouw wil je (en de familie) geen operatie aandoen, waardoor een scan zinloos is. Ook wil je haar niet de stress van een ambulancerit aandoen.

De volgende dag wordt mevrouw Jansen op de grond in haar appartement overleden aangetroffen.

3. Voer je zelf de schouw uit als huisarts of bel je de forensisch arts?

Antwoord:

De vraag is of er hier sprake is van natuurlijk overlijden. Aangezien je een directe relatie met het ongeval van de dag ervoor niet kunt uitsluiten, moet je de schouw overlaten aan de forensisch arts. Die concludeerde in deze casus een niet-natuurlijk overlijden. In dit specifieke geval maakt haar opnametitel – vrijwillig of gedwongen – niet uit.

Vanwege een ongeval met letsel moet je altijd de forensisch arts inschakelen. Als er sprake is van een op het oog natuurlijk overlijden bij iemand die met dwang is opgenomen (crisismachtiging, zorgmachtiging, TBS, gevangenis, politiebureau, etcetera), dan moet je dat gezien de situatie als potentieel onnatuurlijk beschouwen en de forensisch arts laten schouwen.