Inzage in medisch dossier voor nabestaanden

25 / 01 / 2024
Nieuws

Inzage medisch dossier voor nabestaanden

Het Expertisecentrum ervaart dat ‘Inzage in het medisch dossier van een patiënt voor nabestaanden’ een steeds terugkomend onderwerp onder (onze) huisartsen is. Het is dan ook complex en precair. Wij zetten enkele aandachtspunten op een rijtje en geven enkele referenties naar verdere verdieping.

Beroepsgeheim

De hoofdregel is: medisch beroepsgeheim, ook na overlijden.
Informatie uit een medisch dossier valt onder het beroepsgeheim en mag dus niet met anderen dan de patiënt worden gedeeld. Het beroepsgeheim werkt door na overlijden van de patiënt. Een nabestaande heeft niet het recht op inzage in het medisch dossier van de overleden patiënt.

Alleen in bepaalde uitzonderingsgevallen kan het beroepsgeheim doorbroken worden. Die gevallen staan in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) en worden toegelicht in de KNMG-handreiking.

Uitzonderingen inzage medisch dossier

Als sprake is van een uitzondering dan geldt dat de gegevensverstrekking moet voldoen aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. Dat wil zeggen dat niet meer gegevens mogen worden verstrekt dan noodzakelijk is voor het doel waarvoor de gegevens worden opgevraagd. Tenzij de overleden patiënt toestemming heeft gegeven voor inzage of afschrift van het gehele medisch dossier.

Uitzonderingen:

Ouders van een overleden kind

Voor de ouders of voogden van wie de kinderen op het moment van overlijden nog geen zestien waren, geldt een bijzondere regeling. Zie hoofdstuk 7 van de KNMG-handreiking.

Machtiging bij leven (toestemming)

Een patiënt kan bij leven een nabestaande hebben gemachtigd om zijn of haar medisch dossier in te zien met de vermelding dat dit ook geldt voor na zijn/ haar overlijden. In deze situatie is het mogelijk om iemand anders dan de patiënt inzage te verlenen in het medisch dossier van de overleden patiënt. Een mondelinge toestemming is in dit geval niet voldoende. Zie hoofdstuk 4 van de KNMG-handreiking.

Incident

Onder een incident verstaan we: een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die heeft geleid, had kunnen leiden of in de toekomst kan leiden tot schade bij de patiënt. Het gaat in dit geval om een gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg. Het is van belang dat er een direct verband is met de zorgverlening. Is dat er niet en staat de gebeurtenis geheel los van de zorgverlening? Dan spreken we niet van een incident. De zorgverlener bepaalt of er sprake is van een incident. Zie hoofdstuk 5 van de KNMG-handreiking.

Een zwaarwegend belang

Iedereen, niet alleen een nabestaande, die een zwaarwegend belang heeft, kan een verzoek doen om inzage. Het moet gaan om een persoonlijk belang. Vanwege mogelijke tegenstrijdige belangen tussen de patiënt en de nabestaanden, zijn er strikte vereisten voor het doorbreken van het medisch beroepsgeheim. Een emotioneel belang, hoe zwaarwegend dit menselijk gezien is, is geen reden voor inzage in het medisch dossier. Zie hoofdstuk 6 van de KNMG-handreiking.
De wetgever heeft een aantal concrete voorbeelden gegeven:

- De aanvrager vermoedt dat er een medische fout is gemaakt.
- De aanvrager vermoedt dat de overledene wilsonbekwaam was toen hij zijn testament opmaakte of wijzigde.
- De aanvrager wil informatie over zijn afstamming.
- De aanvrager heeft een financieel belang bij de informatie.
- De aanvrager heeft een belang om over erfelijkheidsrisico’s te worden geïnformeerd.

Inzage of afschrift aan anderen

Soms mag je ook aan anderen gegevens uit het dossier van een overleden patiënt verstrekken. Bijvoorbeeld het verstrekken van informatie in juridische procedures, aan de politie, aan justitie, aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd en in andere specifieke situaties, zoals aan verzekeraars en wetenschappelijke onderzoekers. Mogelijk ben je in deze gevallen wettelijk verplicht om deze derden gegevens uit het dossier te laten inzien of een afschrift te verstrekken. Inzage op grond van voornoemde situaties is niet in de WGBO geregeld en valt daarom buiten het bestek van de KNMG-handreiking.

Het KNMG heeft met een infografic een duidelijke beslissingsboom gemaakt. Deze infografic geeft de hoofdregels weer en dient daarom steeds in samenhang te worden gelezen met de KNMG-handreiking.

Rouwverwerking

Hoe invoelbaar rouwverwerking als emotioneel belang ook kan zijn, het geldt niet als zwaarwegend belang om inzage te geven in het medisch dossier van de overledene en zo het beroepsgeheim te doorbreken. Wel is het van belang om goede nazorg te verlenen en daarbij open te zijn, de tijd te nemen en de gevoelens van de nabestaanden serieus te nemen.

Als de toestemming van de overledene hiervoor kan worden aangenomen, kan de hulpverlener een nabestaande informeren over de omstandigheden waaronder een persoon is komen te overlijden. Of toestemming van de overledene kan worden aangenomen, hangt van verschillende factoren af. Ook is er onderscheid tussen een mondeling nazorggesprek, waarin bepaalde informatie besproken wordt, en het inzage geven in het dossier. Een en ander staat nader toegelicht in de KNMG-handreiking “Inzage in medische dossiers door nabestaanden“.

KNMG

Voor de volledigheid verwijzen wij naar de KNMG-richtlijn “Omgaan met medische gegevens”.
In deze richtlijn wordt beschreven op welke wijze artsen, met inachtneming van hun beroepsgeheim, medische gegevens mogen verzamelen, opslaan, uitwisselen of anderszins mogen gebruiken.
Het doel van de richtlijn is om de regels voor het omgaan met medische gegevens in diverse situaties uiteen te zetten en zodoende artsen een handvat te bieden.
De richtlijn beschrijft de hoofdregels en uitzonderingen met betrekking tot het omgaan met medische gegevens. In concrete situaties zullen bij de toepassing van de regels alle omstandigheden van het geval moeten worden meegewogen.

Lees medTzorg casussen “Omgaan met medische gegevens”

Door hun werk in instellingen, krijgen medTzorg artsen vaak te maken met vragen over (geheimhouding van) het medisch dossier. Wat laat een huisarts aan de directie van een PI, school of verzorgingshuis weten over het wel of niet ziek zijn van een patiënt? Wat mag en kun je met de verzoeken van deze patiënten wel of niet doen?
Vier situaties van medTzorg-artsen (niet op het gebied van nabestaanden) lees je hier.

Vragen Juridische Zaken

Met vragen over inzage van het medisch dossier, kun je terecht bij onze afdeling Juridische Zaken. Schroom niet om contact op te nemen. Zij kunnen je verder adviseren over wat je kunt of moet doen als je in een situatie verkeert waar je onzeker over bent. Kijk voor contact op IntramedT, bel met 030 – 511 25 00 of mail met juridischezaken@medtzorg.nl.